De Rijksoverheid heeft ongeveer 1.500 websites. Websites vormen dan ook een belangrijke informatiebron voor burgers, bedrijven en overheden. Ook oude websites blijven van belang; hier kunnen nog altijd rechten aan ontleend worden. Door overheidswebsites te archiveren kunnen we deze duurzaam toegankelijk houden. Dit is ook vanuit cultuurhistorisch perspectief van belang: archiveren geeft een beeld van overheidscommunicatie door de jaren heen.
Aanleiding voor het project
Het demoissionair kabinet Rutte III heeft gesteld dat er een uniforme werkwijze moet komen voor het archiveren van publieke websites van het Rijk. Daarom is er een ‘Kader Websitearchivering Rijksoverheid’ opgesteld en komt er een rijksbrede centrale voorziening. Dit doel is opgenomen in de Strategische I-agenda Rijksdienst 2019-2021. Door middel van een aanbesteding wordt dienstverlening ingekocht voor het harvesten, opslaan en beschikbaar stellen voor terugkijken van openbare webarchieven.
Alle rijksoverheidsorganisaties dienen hun websites uiterlijk in 2021 te archiveren conform het rijkskader en de onderliggende richtlijn voor het archiveren van overheidswebsites van het Nationaal Archief. Deze richtlijn maakt duidelijk hoe je een website archiveert en waar je in dat proces allemaal aan moet denken. De richtlijn beschrijft de eisen aan websitearchivering en het toepassingsgebied. Ook bevat de richtlijn een toelichting op alle gebruikte begrippen en een voorbeeld van een stappenplan. De definitieve versie van de richtlijn is te vinden op de website van het Nationaal Archief.
Alle rijksonderdelen van de Staat der Nederlanden namen verplicht deel aan de rijksbrede aanbesteding voor websitearchivering. Zelfstandige bestuursorganen met een eigen rechtspersoonlijkheid konden vrijwillig meedoen. Deelnemers aan de rijksbrede aanbesteding besparen zichzelf veel werk, al moeten zij zelf ook een aantal voorbereidingen treffen.
Wat doet het project?
Het project Webarchivering Rijksoverheid is in 2018 gestart om tot implementatie te komen van een eenduidige archiveringspraktijk voor openbare websites van de Rijksoverheid. In 2021 is het project afgerond met de oplevering van de centrale dienst.
Stappenplan met instrumenten
Om rijksorganisaties te ondersteunen bij de invoering van websitearchivering in de eigen organisatie heeft RDDI een stappenplan ontwikkeld. Dit stappenplan bevat toetsingsinstrumenten en handreikingen die organisaties helpen een bepaald aspect van websitearchivering op orde te krijgen.
Overzicht van instrumenten uit het stappenplan:
- Self-assessment implementatie websitearchivering voor Rijksonderdelen
- Self-assessment websitearchivering - controle op de richtlijn
- Modelaanpak implementatie websitearchivering voor Rijksonderdelen
- Toetsingsinstrument AVG en publicatierechten voor archivering overheidswebsites (ICT Recht)
- Handreiking organiseren digitale toegankelijkheid
- Voldoen aan overige eisen Rijkswebsites
Stand van zaken
In mei 2021 is de raamovereenkomst Webarchivering getekend. Hiermee is een rijksbrede centrale voorziening ingekocht om rijksoverheidswebsites te archiveren én de webarchieven toegankelijk te maken vanaf een dag na ‘harvesting’. Burgers, bedrijven en journalisten kunnen hiermee van dag tot dag zien welke informatie beschikbaar was op een bepaalde dag. In 2021 volgde de aansluiting op de centrale dienst van de rijksonderdelen. RDDI en de Dienst Publiek en Communicatie (DPC) van het ministerie AZ stelden gezamenlijk een implementatietraject op om organisaties te ondersteunen in aanloop naar de aansluiting op de centrale voorziening.
Webarchivering is onderdeel van het generieke actieplan Open op Orde dat op 6 april 2021 aan de Tweede kamer is gestuurd en de I-strategie Rijk. De afspraak is dat alle rijksonderdelen uiterlijk eind 2021 hun websites hebben gearchiveerd.
Aanbestedingstraject raamovereenkomst
In augustus 2020 zijn de stukken van de aanbesteding voor de centrale voorziening voor websitearchivering gepubliceerd op TenderNed. De aanbesteding is gewonnen door GW Cross Media.
