Afhandeling Wob-verzoeken moet en kan sneller
De Rijksoverheid doet veel te lang over het afhandelen van Wob-verzoeken, zo is de bevinding van recent onderzoek van de Open State Foundation en Instituut Maatschappelijke Innovatie. Bijna 80% van de Wob-verzoeken wordt niet binnen de wettelijk maximale termijn afgehandeld: de ministeries doen er gemiddeld drie keer zo lang over.
De afhandeling van een Wob-verzoek moet binnen 28 dagen gebeuren, met nog eens 28 dagen verlenging bij complexe verzoeken. De ministeries doen er echter gemiddeld bijna drie keer zo lang over dan zou moeten: 161 dagen. Bij bijna 80% van de Wob-verzoeken wordt de wettelijke maximale termijn niet gehaald. En dat is nog zonder de Wob-verzoeken rond corona mee te tellen.
De oorzaak van de vertraging ligt volgens de onderzoekers niet in de grootte van de Wob-verzoeken. Gemiddeld worden er per Wob-verzoek 135 pagina’s verstrekt. Het aandeel omvangrijke Wob-verzoeken, waarbij meer dan 250 pagina’s wordt verstrekt, is beperkt: 14 %. Bij het merendeel van de Wob-verzoeken (bijna 60 %) gaat het om een kleine omvang van maximaal 50 pagina’s. Ook bij deze kleine Wob-verzoeken duurt de afhandeling gemiddeld 105 dagen.
Aanbevelingen sluiten aan bij tools RDDI
Naast deze conclusies bevat het onderzoek een viertal aanbevelingen om de afhandeling van Wob-verzoeken sneller te laten verlopen: (1) Schep een cultuur van openheid, (2) Sturen op uitvoering en termijnen, (3) Zorg voor een gestandaardiseerde informatiehuishouding en (4) Ondersteun Adviescollege en Regeringscommissaris. RDDI heeft verschillende producten en activiteiten ontwikkeld die in lijn liggen met deze aanbevelingen:
ICT en tooling
Het zoeken en lakken van informatie kost veel tijd. Het RDDI-project Woo-hulp werkt aan het rijksbreed beschikbaar stellen van tooling die het zoeken en lakken makkelijker maakt. Ook organiseert het project werksessies om andere goede voorbeelden in de informatiehuishouding rondom Wob-verzoeken te delen.
Een cultuur van openheid
Open, tenzij: RDDI draagt bij aan deze cultuurverandering door cultuur een onderdeel te maken van het leeraanbod op gebied van (actieve) openbaarmaking, zoals de e-learnings Actieve openbaarmaking en de masterclasses voor leidinggevenden.
Open by design: Door bijvoorbeeld gebruik te maken van een sjabloon waarin niet-openbare informatie apart staat, houd je al bij het opstellen van een document rekening met openbaarmaking in de toekomst. RDDI heeft een dergelijk sjabloon rijksbreed geïmplementeerd voor beslisnota’s. Ook begeleidt RDDI open by design-pilots voor andere informatietypen.
Tot slot kan het actief openbaar maken van informatie bijdragen aan minder Wob-verzoeken. RDDI heeft een stappenplan ontwikkeld voor organisaties die beginnen met actieve openbaarmaking, en een handreiking Actief openbaar maken doe je zo!