Od Magazine geheel in het teken van een open en transparante overheid
Voor de september editie van Od (platform voor informatieprofessionals bij de overheid) heeft RDDI het gasthoofdredacteurschap op zich genomen. Deze staat geheel in het teken van de nieuwe Wet open overheid (Woo) en transparantie. Wat kunnen we van Noorwegen leren als het gaat om (data)transparantie? Is de Woo een wassen neus? Hoe kun je voorsorteren op de Woo? En zal 2021 ook in de praktijk het Jaar van de Transparantie kunnen worden? Je leest er alles over en meer in de nieuwe Od.
Lees hieronder alvast de editorial van Jacqueline Rutjens, Directeur RDDI en gasthoofdredacteur van Od.
Neem een geit!
Wat als je het verzoek om overheidsinformatie vooral als (e-)dienstverlening definieert? Dienstverlening die binnen een bepaalde periode tegen een bepaalde kwaliteit geleverd moet worden? In de voorbereiding op het iBestuur Congres trokken we deze denklijn door. We ontdekten dat dit perspectief mooi aansluit op de geschetste toekomstontwikkelingen in bijvoorbeeld Futurelab. Wordt de huidige problematiek dat we als overheid vaak niet tijdig verzoeken af kunnen handelen daarmee niet verder vergroot? Het aantal informatieverzoeken neemt toe, ze zijn in een aantal gevallen enorm complex en leiden her en der tot enorme vraag naar extra capaciteit. Onlangs werd bekend dat het aantal ondersteunende functies binnen de overheid harder groeit dan de functies in het primaire proces.
Het afhandelen van verzoeken is op zichzelf niet de discussie maar wel in de uitvoering met vele dilemma’s omgeven. Ja, met het perspectief van e-dienstverlening wordt de uitdaging nog groter Maar tegelijk is de strategie van “wordt het ingewikkeld, neem een geit” geen vreemde. Neem een geit? Ja, dit komt uit de parabel van een familie die elkaar het huis uitvecht, het echt niet meer met elkaar uithoudt en dan op advies van een wijze man er een geit bij neemt. Na een tijd is de situatie nog onhoudbaarder en wordt de geit uit huis gezet. Wat blijkt? Alle voorgaande problemen zijn ook opeens voorbij. Soms moet je problematiek dus juist niet kleiner maken maar die juist in de ogen kijken en groter dan groot maken.
Soms moet je problematiek dus juist niet kleiner maken maar die juist in de ogen kijken en groter dan groot maken.
Het meebrengen van “de geit” die e-dienstverlening heet, heeft als voordeel dat je kunt bouwen op een terrein waar we als overheid goede ervaringen mee hebben, de e-dienstverlening! Was een aantal jaar geleden alles nog op papier en moest je fysiek overheidsdiensten aanvragen, nu is er veel beschikbaar met een druk op de knop. Als je deze denklijn doortrekt, is zo’n dienst er primair op gericht om de samenwerking tussen klant en organisatie te verbeteren. En dat streven we als overheid juist ook na, alleen heten het dan geen klanten maar burgers. Dan zorgen we dus ook dat door het gebruik van slimme digitale formulieren (e-formulieren) en/of apps klanten de aanvraag of melding digitaal kunnen doen en ons werkproces daarop aansluit. Hey, maar dat kennen we, ook vanuit de informatiehuishouding! Vervolgens neem je na enige tijd afscheid van de geit en is de onderliggende zaak een stuk eenvoudiger geworden. Tenminste, zo gaat het verhaal.
Vanuit RDDI hebben we het afhandelen van informatieverzoeken bekeken vanuit de bijdrage van de informatiehuishouding. Dat wil zeggen dat we hebben geïnventariseerd welke bijdrage IT-tooling kan leveren aan het snel doorzoeken van informatie. We komen als vervolgstap tot rijksbrede inkoop. Ook onderzochten we welke organisaties naar verhouding sneller en beter informatieverzoeken afhandelen en welke bijdrage de informatiehuishouding daaraan kan leveren. Het rapport is onlangs verschenen op onze site Informatiehuishouding.nl, zeer aan te raden en we organiseren de komende tijd kennissessies. In dit magazine komen een aantal goede voorbeelden langs, maar ook de dilemma’s. Daarbij is het uitgangspunt ‘computer says yes’, aldus Anne Mieke Zwaneveld in dit themanummer. En waar kennen we die uitdrukking van? Juist, uit de e-dienstverlening.
Guido Enthoven sluit zijn bijdrage af met de contatering dat er ‘betekenisvolle ruimte’ is ontstaan om het afhandelen van de informatieverzoeken te verbeteren. Het Noorse voorbeeld laat zien wat je kunt doen met actief openbaar maken en ook andere bijdragen laten zien wat wel mogelijk is. Die ruimte wordt dus ingenomen door vrijwel alle organisaties binnen het rijk. Zij hebben de verbetering van de informatiehuishouding beschreven in hun verbeterplannen voor de komende jaren. Dat geeft hoop en moed. Maar, we gaan nu eerst die geit naar binnen halen.
Veel leesplezier!